Dünya Çevre Günü 2025: Birlikte plastik kirliliğini yenebiliriz

1973’ten beri Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından yürütülen Dünya Çevre Günü etkinlikleri, çevresel farkındalık ve eylemler için dünyanın en büyük küresel platformudur. 2025 Dünya Çevre günü teması küresel plastik kirliliğine son vermek amacıyla çağrı yapmaktadır.  

Plastik kirliliği gezegenin her köşesine nüfuz etmektedir. Hatta mikroplastikler vücudumuzda görülmeye başladı bile. #PlastikKirliliğiniYenelim kampanyası, doğadan ilham alarak ve gerçek dünya çözümlerini sergileyerek bireyleri, kuruluşları, endüstrileri ve hükümetleri sistematik bir değişimi yönlendiren sürdürülebilir uygulamaları benimsemeye teşvik etmektedir. 

Çevre Günü’nün teması ile ilgili önemli bir gelişme ise Ülkeler, 2 ay sonra plastik kirliliğine son vermek için küresel bir anlaşma konusundaki müzakerelerine devam etmek üzere tekrar bir araya gelecekler. 

Dünya Çevre Günü’ne ikinci kez ev sahipliği yapan Kore Cumhuriyeti, hükümeti, işletmeleri ve tüketicileri bir araya getiren tam yaşam döngüsü plastik stratejisi aracılığıyla plastik kirliliğini azaltma çabalarına öncülük etmektedir. Bu yılki ev sahibi mekan olan Jeju Özel Özyönetim Eyaleti, 2040 yılına kadar plastik kirliliğini ortadan kaldırmak için iddialı bir hedef belirledi.

2025 DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ MESAJLARI 

Plastik kirliliği çözebileceğimiz bir sorun

Plastikler enerji tasarrufundan malzeme tasarrufuna kadar yadsınamaz faydalar sağlar. Ancak büyüyen plastik kirliliği krizi hem gezegenin hem de insanların refahını tehdit etmektedir. Geçen yıllarda plastik kirliliği dünyanın her köşesine ulaştı; içtiğimiz suyu, yediğimiz yiyecekleri ve soluduğumuz havayı kirletti. Mikroplastikler artık vücudumuzda bile bulunuyor. Bu Dünya Çevre Günü’nde, #PlastikKitliliğiniYenelim için kalıcı çözümler uygulamak ve savunmak üzere dünya çapında harekete geçiriyoruz. Değişim hepimiz aracılığıyla gerçekleşir. Yaptığımız seçimler endüstrileri şekillendirebilir, pazarları değiştirebilir ve kolektif geleceğimizi yeniden tanımlayabilir. Birlikte, insanları ve gezegeni koruyarak plastik kirliliğine son verebiliriz

Çözümler mevcuttur ve yadsınamaz faydalarla birlikte gelir

Plastik kirliliğini çözmenin ödülleri çok derindir: daha temiz okyanuslar ve topraklar, daha sağlıklı insanlar ve ekosistemler, daha fazla iklim dayanıklılığı ve daha güçlü ekonomiler. Plastikler için döngüsel bir ekonomi sürdürülebilir bir ilerleme yolu sunar. Bu, plastikleri nasıl tasarladığımızı, ürettiğimizi, kullandığımızı ve yeniden kullandığımızı yeniden düşünmemiz gerektiği anlamına gelir. Ürünler birden fazla kez kullanılmak ve kullanım ömürlerinin sonunda geri dönüştürülmek üzere tasarlanmalıdır. Bu değişim, plastik değer zincirindeki tüm paydaşları kapsamalıdır. Adil bir geçiş, atık toplayıcıların ve etkilenen toplulukların geçim kaynaklarını korumak, sosyal eşitliği sağlamak ve kimseyi geride bırakmamak için çok önemlidir.

Küresel bir anlaşma bize plastik kirliliğini sona erdirme ve insanları ve gezegeni koruma şansı sunuyor

2022’de Birleşmiş Milletler (BM) Çevre Meclisi’nde Üye Devletler, deniz ortamı da dahil olmak üzere plastik kirliliği konusunda uluslararası yasal olarak bağlayıcı bir araç üzerinde müzakerelere başlamayı kabul ettiler. O zamandan beri ülkeler, bir anlaşmaya varmak için Hükümetlerarası Plastik Kirliliği Müzakere Komitesi’nin (INC) beş oturumunda bir araya geldi. Şu anda müzakereler üçüncü yılında, INC’nin beşinci oturumunun ikinci bölümü (INC-5.2) 5-14 Ağustos 2025 tarihleri ​​arasında İsviçre, Cenevre’de gerçekleşecek. Bu kritik bir dönüm noktasını işaret ediyor; plastiklerle ilişkimizi yeniden tanımlayan, insan ve çevre sağlığını koruyan küresel bir antlaşmayı güvence altına almak için önemli bir fırsat. Küresel bir antlaşma bize plastik kirliliğine son verme ve insanları ve gezegeni koruma şansı sunacaktır. 

PLASTİK KİRLİLİĞİ GERÇEKLERİ

Küresel tüketim ve üretim

• 2025 yılında dünyanın 516 milyon ton plastik tüketmesi bekleniyor.
• 2060 yılına kadar yıllık küresel plastik tüketiminin 1,2 milyar tonun üzerine çıkması öngörülüyor.

Çevresel etki

• Plastik kirliliği Mariana Çukuru’ndan (en derin okyanus noktası) Everest Dağı’na (en yüksek dağ zirvesi) kadar her yerde mevcuttur.
• Her yıl tahmini 11 milyon ton plastik su ekosistemlerine sızmaktadır.
• Her yıl yaklaşık 13 milyon ton plastik toprağa karışmaktadır.

Sağlık etkisi

• Plastikler mikroplastiklere ve nanoplastiklere ayrışır, bu da besin zincirine girebilir ve olumsuz sağlık etkilerine neden olabilir.
• Mikroplastikler insan atardamarlarında, akciğerlerinde, beyinlerinde ve hatta anne sütünde bulunmuştur.

Tek başına geri dönüşüm yeterli değildir

• Bugün plastiğin yalnızca %21’inin ekonomik olarak geri dönüştürülebilir olduğu tahmin edilmektedir, bu da geri dönüştürülmüş malzemenin değerinin onu toplama, ayırma ve işleme maliyetini karşılamaya yetecek kadar yüksek olduğu anlamına gelir.
• Üretilen tüm plastiklerin yalnızca %9’u küresel olarak geri dönüştürülüyor.

Plastikler için döngüsel ekonomi, ileriye doğru bir yol

• Kapsamlı bir döngüsel ekonomi yaklaşımı, okyanuslarımıza giren plastiklerin hacmini %80’den fazla azaltabilir ve hükümetlere 2021-2040 arasında 70 milyar ABD doları tasarruf sağlayabilir.