TÜRKİYE’DE, SARIÇAMIN (Pinus sylvestris L.) EN GÜNEY ENLEMLERDE BELİRLENEN YENİ YAYILIŞLARI

ÖZET

2018 yılının Haziran ayında, Kayseri-Pınarbaşı Orman İşletme Şefliği (OİŞ) sınırları içerisinde sarıçamın hem saf ve hem de karaçamla karışık yeni yayılışları belirlenmiştir. Yeni belirlenen toplu ve bakir doğal yayılış sahaları, sarıçamın Türkiye’deki en güney enlemdeki bilinen yayılış haritasını değiştirmiş ve ülkemizdeki yayılışını daha güney enlemlere indirmiştir.

Yeni tesbit edilen yayılış sahaları, önceki orman amenajman planlarında görülmemektedir. Toroslar üzerindeki yeni yayılışların en önemlisi, Pınarbaşı-Kızılören köyü (mahallesi) hudutları dahilindeki, adını sarıçamdan alan Çamboynu Mevkiinde belirlenen toplam 73 ha’lık saf sarıçam meşceresidir. Bu yayılış sahası, Hasırcı köyünün tam doğusunda, Kızılören köyünün ise güneydoğusunda kalır ve Toroslar üzerinde iki farklı yayılıştadır.

Çamboynu sahasının ortalama koordinatı 38031’16’’ kuzey enlemi ile 36018’43’’ doğu boylamı arasında yer alır. Yerinde yapılan ölçümlere göre sarıçamın topluca yayılış yaptığı rakım aralığı 1800 m ile 2075 m arasındadır. Sözü edilen orijinal yayılış sahası, 2017 yılında yürürlüğe giren yeni planın 953-954-955 ve 956 numaralı bölmeleri içinde ve farklı meşcere tiplerinde tanımlanmıştır.

Türk ormancılık literatüründe, Kayseri-Pınarbaşı-Melikgazi yayılışı çok sayıda kaynakta “dünyada sarıçamın en güney enlemdeki yayılışı olarak” belirtilse de, bu bilgi hatalıdır. Sarıçamın dünyada doğal olarak en güney enleme indiği yer 37. kuzey enlemidir ve İspanya’nın Endülüs Eyaletindeki Sierra Nevada Dağlarıdır. Kızılören yayılış sahası aynı zamanda, sarıçamın dünyada en güney enleme indiği Sierra Nevada Dağlarındaki yayılışından sonra dünyadaki en güney enlemde belirlenen saf, bakir ve toplu sarıçam yayılışıdır.

Ayrıca, Pınarbaşı Orman İşletme Şefliğine bağlı Sarız-Kırkısrak-Virikler mahallesinde 2018 yılında 1180 numaralı bölmede belirlenen sarıçamın karaçamla karışık Türkiye’deki en güney enlemdeki yayılışı ise, sarıçamın yayılışını Sarız-Binboğa Torosları üzerine indirmiştir. Sarız-Kırkısrak-Virikler yayılışı, Doğu Torosların Binboğa Dağları üzerindeki vadiler içindedir. Yüksek Akdeniz Ekosisteminde yer alır. 38026’08’’ ve 38026’23’’ kuzey enlemleri ile 36039’16’’ ve 36040’08’’ doğu boylamları arasındadır. Ortalama rakım ise 1710 m ile 1845 m arasıdır. Toplam nüve alanı 18,9 ha, yayılış alanı 67 ha’dır. Yeni belirlenen biyolojik altın değerindeki doğal yayılış sahalarının yakın gelecekte çok sayıda ve farklı disiplinlerde araştırma projesine konu edilmesi zaruridir.

ABSTRACT

In this research, natural southernmost relict distribution of Scots pine stands in Turkiye which are recorded in 2018 have been submitted in two different locations of Pınarbaşı Forest Subdistrict of Kayseri Regional Forest Directorate.

Both of newly recorded Scots pine stands are being found on Eastern part of Taurus Mountains near Pınarbaşı – Kızılören – Çamboynu and Sarız – Kırkısrak – Virikler localities.

The coordinates cited for Pınarbaşı-Kızılören-Çamboynu locality are in between: 38˚31’16’’ N – 36˚ 18’ 43’’ E latitude & longitude. The altitudes of the stands are in between 1800-2050 m.

The coordinates cited for Sarız-Virikler locality are in between 38˚26’08’’ N – 36˚ 40’ 08’’ E latitude & longitude. The altitudes of newly recorded relict stands of Scots pine mixed with European black pine are about 1710-1845 m near Sarız-Kırkısrak-Virikler settlement and prevailed among nearly 18,9 ha.

Collection of herbarium samples of Scots pine and European black pine sampled from the sites and pictures have been taken on the date of June 27-28, 2018. These two relict populations of Scots pine and European black pine should be certified as Gene Conservation Forest or Seed Stand or at least given High Conservation Value Forest status under Nature Conservation function of Pınarbaşı Forest Management Plan.

MAKALE