İspanya’da son 40 yılda deniz çayırları habitatlarında mikroplastik kirliliği arttı
Deniz çayırları, Akdeniz’de önemli bir kıyı habitatıdır. Bununla birlikte, bu topluluklar küçük plastik parçacıkları (mikroplastik parçacıklar veya MPP’ler olarak bilinir) biriktiriyorlar. İspanya’da yürütülen bir araştırmada kıyılardaki bazı deniz çayırlarında 1930’lı yıllardan günümüze kadar mevcut olan mikroplastik kirlilik miktarı incelendi ve bu kirliliğin kaynaklarının tarımla ilgili olduğu bulgularına ulaşıldı.
Plastik kirliliği, tüm deniz habitatlarında bulunan plastiklerin önümüzdeki yıllarda artması beklenen partikül konsantrasyonları ile küresel deniz çevremiz için önemli bir tehdittir.
Parçacıklar bozulmaya devam ettikçe ortamdaki plastik parçacıkların boyutu azalmakta ve çapı 5 milimetreden (mm) daha küçük olan mikro boyutlu parçacıklar yaygınlaşmaktadır. Okyanus MPP’leri başlangıçta okyanus yüzeyinin yakınında kalabilse de zamanla ‘biyolojik kirlenmeye’ maruz kalırlar, bu sayede diğer malzemeler plastiğin yüzeyine yapışır ve bu parçacıkları okyanus tabanına batmak üzere ağırlaştırır.
MPP’lerin yutulduğunda fauna ve floraya önemli zarar verebileceğine ve besin zincirinde birikebileceğine dair kanıtlar mevcuttur. Mikroplastiklerin çevrede nerede oluştuğunu, kaynaklarını ve zaman içinde nasıl biriktiklerini anlamak, bu büyüyen sorunun çözümüne yönelik adımların atılabilmesini sağlayacaktır.
2020’de, Avrupa Kimyasallar Ajansı’nın (ECHA) Bilimsel Komiteleri, plastik kirliliğin çevreye verdiği zararı azaltmak için bir dizi AB stratejisinden biri olan AB Üye Devletlerinde kasıtlı olarak eklenen mikroplastiklerin kullanımının kısıtlanması hakkında bir görüşü kabul etti.
Deniz çayırlarının kanopileri su akımlarının akışını yavaşlatarak organik ve inorganik partiküllerin yanı sıra MPP’lerin de deniz tabanında birikmesine izin verir. Bu çayırlar, denizyıldızlarını ve küçük plastik parçaları yutma riski taşıyan diğer faunayı barındıran önemli bir deniz habitatıdır.
Araştırmacılar, mikroplastik kontaminasyonu ve birikimi değerlendirmek için İspanya kıyıları boyunca üç yerde Posidonia oceanica türü deniz çayırlarının toprağını örneklediler. Örnek topluluklardan ikisi, Almería bölgesi (Agua Amarga ve Roquetas) bozulmuş durumdayken, Cabrera Adası’ndaki (Santa Maria) diğer bölge bozulmamış durumdaydı. Almería, yoğun tarım endüstrisi ile tanınırken, Cabrera Adası ise kentsel alanlardan uzakta yer almaktadır. Araştırmacılar, radyoaktif izotop 210Pb’nin bozunmasını değerlendirerek tarihlendirdikleri toprak çekirdeklerini incelediler. Mikroplastikler çekirdeklerden çıkarıldı, görsel tanımlama ve spektroskopi (ışık ve diğer radyasyonun madde tarafından emilmesini ve emisyonunu inceleyen bir teknik) yöntemleri kullanılarak plastik parçacıkların türleri tanımlandı.
En yüksek MPP konsantrasyonu 2012 sonrasında Agua Amarga toprak yüzeyinde (kg da 3 819 MPP) bulundu. Ayrıca, Roquetas’ın en üst toprak katmanında (kg da 2 173 MPP) ve Santa Maria çayırlarında (kg da 68–362 MPP) yüksek konsantrasyonlar tespit edildi. Santa Maria’da 1976 öncesinde toprak çekirdeğinde MPP yoktu. En hızlı MPP birikme oranı Roquetas alanında (her yıl metrede 8 832 MPP) görüldü. Araştırmacılar 1970’den sonra Almería’da tarım ve seracılık endüstrisinin artmasıyla birlikte meydana gelen alan kullanım değişikliklerinin bu artışa neden olduğunu belirtiyorlar.
Roquetas alanında, 1980’lerde ve 1990’larda sayıları artan yeşil ve şeffaf MPP’ler en yaygındı. Yeşil PVC (polivinil klorür), sulama boruları ve tarım için kullanılan malç filmler ile ilişkiliyken, şeffaf MPP’ler muhtemelen sera örtüleri ile bağlantılılar (ancak teknik sınırlamalar, araştırmacıların şeffaf MPP’lerin bileşimini tanımlamasını engelledi).
Bu çalışma, yaygın plastik kullanımı ile karadaki yoğun antropojenik aktivitenin deniz çayırları gibi kıyı deniz ekosistemlerindeki yüksek plastik kirliliği arasında doğrudan bir bağlantı olduğunu tanımlamaktadır. Almería bölgesinin son 45 yılda son derece verimli bir tarım bölgesine hızlı dönüşümü, deniz ortamının mikroplastik kirlenmesi açısından yüksek bir çevresel maliyet getirdi. Araştırmacılar, kıyı çevresini devam eden plastik kirliliğinden korumak için yerel tarım alanında optimal atık yönetiminin geliştirilmesi gerektiğini öne sürüyorlar.
Kaynak:
Yorum yaz