DÜNYANIN BUZULLARI HIZLA ERİYOR! SON 50 YILDA 9.6 TRİLYON TON BUZUL YOK OLDU

/ 6 Temmuz 2020 / / yorumsuz
DÜNYANIN BUZULLARI HIZLA ERİYOR! SON 50 YILDA 9.6 TRİLYON TON BUZUL YOK OLDU

Bugüne kadar yapılan en kapsamlı buzul değerlendirmesi sonuçlarına göre 1961-2016 yılları arasında meydana gelen buzul erimesi deniz seviyesinin 27 mm yükselmesine sebep oldu. Buzulların erimesi bu hızla devam ederse orta Asya, orta Avrupa ve batı Kanada ve Amerika’nın çoğu buzul tabakası bu yüzyılın ikinci yasında yok olacak.

Grönland ve Antarktika buzul tabakaları hariç, buzullar dünya çapında yaklaşık 706.600 km2, tahmini toplam 170.000 km3‘lük bir alanı kaplamaktadır. Eriyen buzullar deniz seviyesinin yükselmesine önemli ölçüde katkıda bulunma potansiyeline sahiptir, ancak katkılarına ilişkin geçmişte yapılan en iyi tahminler sadece birkaç yüz buzuldan elde edilen verilere dayanmaktadır. Bu yeni çalışmada, 1961’den 2016’ya kadar küresel buzul kütlesindeki değişiklikler, 19.000’den fazla buzuldan elde edilen verilere dayanarak güncel tahminler halinde sunulmaktadır. Bu buzullar dünyanın 19 bölgesini ve mevcut buzulların yaklaşık % 10’unu temsil etmektedir.

Veriler, hem değişen buzul kütlesinin yerinde gözlemlerini hem de ABD, Japonya ve Almanya tarafından başlatılan uydu izleme çalışmalarından elde edilen bilgileri içermektedir. Çalışma, buzulların 55 yıllık süre zarfında denize yaklaşık 9.625 gigaton (GT) buz kaybettiğini ve küresel deniz seviyelerini yaklaşık 27 mm yükselttiğini ortaya koyuyor. Şu anda buzul kütle kaybı, 2003-2012 yılları arasında Grönland buz tabakasının deniz seviyesindeki artışına eşdeğerdir ve Antarktika buz tabakasının mevcut katkılarını aşmaktadır. 1993 yılından bu yana, deniz seviyesindeki tüm artışların % 25-30’una buzul kaybı neden olmaktadır. Deniz seviyesinin yükselmesine en büyük katkıyı yapan deniz suyu sıcaklığının artmasından (bu suyun genişlemesine neden olur) sonra gelen ikinci en büyük katkı buzulların erimesidir.

Bu kaybın oranı, iklim değişikliğinin artan etkilerine bağlı olarak 1980’lerden bu yana hızlanmıştır. Buzul kaybı, 1980’lerden önceki yıllarda yılda 0,2-0,3 mm iken 2011’den 2016’ya kadar yılda 1 mm deniz seviyesini yükseltmektedir. Bu kayıp, önceki en iyi değerlendirmelere göre % 18 daha fazladır (IPCC AR5 tarafından 2003-2009 dönemi için yayınlanan 2013 raporu gibi). Bölgesel düzeyde, 1961 ve 2016 yılları arasında deniz seviyesindeki yükselişe en büyük katkı (üçte biri) Alaska’dan geldi, bunu Grönland buz tabakasının kenarındaki buzullar ve Güney Amerika’nın güney And Dağlarındaki buzullar izledi. Buz kazanan tek bölge Güneybatı Asya idi; burada, buzullar 119 gigaton ton buz topladı. Bununla birlikte, komşu güneydoğu Asya aynı miktarda kaybetti – 112 gigaton.

Araştırmacılar, şu anki buzul kayıp oranlarıyla, bugünün buzullarının çoğunun bu yüzyılın ikinci yarısında orta Asya, orta Avrupa, batı Kanada ve ABD’deki Kafkas dağlık bölgesi de dahil olmak üzere yok olacağını hesaplıyorlar. Diğer yoğun buzullaşmış bölgeler bu yüzyılın sonrasında deniz seviyesinin yükselmesine katkıda bulunmaya devam edecektir. Araştırmacılar, buzul kütlesi değişim tahminlerini iyileştirmek için hala çok sayıda alandan veri sağlanması gerektiğini belirtiyorlar. Bu tür bilgiler gelecekte bilinçli adaptasyon kararları almak için önemlidir. Tahminler, kısmen tropik And Dağları ve orta Asya da dahil olmak üzere dünyanın birçok bölgesi için veri boşlukları tamamlanarak geliştirilebilir.

Kaynak: “Science for Environment Policy” Sayı: 539, 2 Nisan 2020

Yorum yaz